Më 8 dhjetor, Shqipëria përkujton lëvizjen studentore të vitit 1990, momentin që shënoi fillimin e rënies së regjimit komunist dhe hapjen e rrugës drejt pluralizmit. Ato ditë dhjetori, të rinjtë e Qytetit Studenti u kthyen në motorin e ndryshimit, duke sfiduar një sistem të ngurtë me kërkesa për liri, të drejta dhe demokraci. Energjia e tyre e atëhershme mbeti simboli i një brezi që pati guximin të ndryshojë të ardhmen e vendit.
Por sot, në të njëjtën ditë që festohet në nder të rinisë, vendi përballet me një realitet krejt tjetër. Rinia shqiptare po zhduket me ritme alarmante. Në harkun e vetëm 13 viteve, grupmosha 15–29 vjeç është tkurrur me 45%, një rënie e paprecedentë që pasqyron emigrimin masiv dhe mungesën e perspektivës. Më shumë se një në katër të rinj janë jashtë sistemit arsimor dhe tregut të punës, ndërsa universitetet, të goditura nga korrupsioni dhe cilësia e ulët, nuk po arrijnë të prodhojnë aftësi që kërkon ekonomia. Në një vend ku pothuajse një në katër banorë ka emigruar, shumica dërrmuese e të rinjve shohin largimin si shpresën e vetme.
Kështu, përkujtimi i 8 dhjetorit shndërrohet në një paradoks të hidhur. Shqipëria nderon brezin që solli demokracinë, ndërsa humbet brezin që duhet ta mbajë atë gjallë. Dita e Rinisë shënohet në një vend ku vetë rinia po zhduket, duke lënë pas një boshllëk demografik, ekonomik dhe social. Pa një reformë të thellë në arsim, punësim dhe qeverisje, vendi rrezikon të mbetet me një festë simbolike, por pa brezin që i dha kuptim asaj, një Shqipëri që përkujton 8 dhjetorin, por me gjithnjë e më pak të rinj për ta festuar.
