Instituti për Demokraci dhe Analiza Ekonomike – IDEA ka analizuar numrin dhe shumën e kredive të shpejta të marra nga qytetarët e Maqedonisë së Veriut nga viti 2018 deri në gjysmën e parë të vitit 2023.
Në Maqedoninë e Veriut ekzistojnë 35 shoqëri financiare të cilat operojnë në pjesë të ndryshme të shtetit. Secila prej tyre ka filialet e saja në qytete të ndryshme, ndërsa vetëm një prej tyre, të cilën Instituti IDEA e ka hulumtuar, ka gjithsej 29 filiale.
“Në numrin total të kredive të shpejta të dhëna nga shoqëritë financiare prej vitit 2018 deri në vitin 2022, mund të shohim rritje relativisht eksponenciale ndër vite. Për shembull, nëse në vitin 2018 ishin vetëm 101,949 kredi të aprovuara, në vitin 2022 numri total i kredive të aprovuara është rritur për 178%, duke shkuar kështu në 284,076 kredi të aprovuara. Një ulje prej -17.76% e numrit të kredive të aprovuara vërehet në vitin 2020 krahasuar me vitin 2019, megjithatë që nga viti 2020 numri i kredive të aprovuara është rritur vazhdimisht deri në vitin 2022”.
“Ndërsa, në numrin e kredive të aprovuara nga prizmi gjashtë mujorë vërejmë që numri i kredive të shpejta në pjesën e dytë të vitit është në shumicën e rasteve më i lartë sesa ai në pjesën e parë të vitit. Kjo mund të shpjegohet nga rritja e shpenzimeve që familjet përjetojnë gjatë muajve të dimrit, siç janë shpenzime për ngrohje, ushqime, etj., të cilat nuk mund t’i mbulojnë me pagat apo kursimet e tyre dhe detyrohen të marrin kredi të shpejta”, thonë nga Instituti.
Paralel me numrin e kredive të aprovuara, shumat e përgjithshme të kredive të shpejta të aprovuara kanë shënuar rritje enorme gjatë viteve të fundit. Nga 36,307,317 euro të marra si kredi në vitin 2018, kjo shumë është rritur në 137,643,919 euro në vitin 2022, apo rritje prej 101,336,602 eurove (279% rritje krahasuar me vitin 2018).
“Shoqëritë financiare që ofrojnë kredi të shpejta dhe të vogla, janë shpesh të paraqitura si zgjedhje e shpejtë për konsumatorë të cilët kërkojnë mënyre më të lehtë për të arritur deri tek të hollat, mirëpo rritja e këtyre kredive ka sjellë shqetësime në lidhje me situatën ekonomike si dhe varshmërinë ndaj lojërave të fatit”.
“Instituti IDEA tërheq vëmendjen tek gjendja e rënduar financiare e shoqërisë në tërësi duke vënë në pah kërkesën e shtuar për kredi të shpejta. Për më shumë, IDEA rekomandon rishqyrtim të zbraztirave ligjore të cilat lënë hapsirë që shoqëritë financiare përsëri të shfrytëzojnë gjendjen e vështirë financiare të qytetarëve në nevojë, si dhe rritjen e kontrollit nga ana e institucioneve shtetërore për hua-dhënësit të cilët si persona fizik japin hua dhe shfrytëzojnë gjendjen e vështirë financiare të qytetarëve”, njoftojnë nga Instituti.
FACT CHECK:
Synimi i JOQ Albania është t’i paraqesë lajmet në mënyrë të saktë dhe të drejtë. Nëse ju shikoni diçka që nuk shkon, jeni të lutur të na e
raportoni këtu.
Njeriu i vitit 2023
KLIKO PËR TË VOTUAR
Emira Selimi
Emira Selimi, shqiptarja nga Manastiri, e cila po mbron gjuhën shqipe. Ajo ka ndërmarrë nismën, për ngritjen e një bibloteke në qytetin e Manastirit. Në bashkëpunim me studentë nga Kosova dhe Shqipëria, Emira po mbledh libra shqip për të ngritur këtë bibliotekë.
Deoni i vogël
Deoni i vogël nga Kukësi, i cili na tregoi se nuk ka rëndësi mosha për të pasur një zemër të madhe. Ai dhuroi arkën e tij të kursimeve për të prekurit nga tërmeti në Turqi dhe Siri. Ndoshta ato pak të holla të tij nuk janë asgjë, por mesazhi i tij është shumë më i madh.
Elvis Naçi
Elvis Naçi, drejtuesi i Fondacionit “Firdeus”, i cili çdo ditë po vazhdon misionin e tij duke shpëtuar jetën e qindra fëmijëve të sëmurë. Më sipër janë edhe fëmijët, jeta e të cilëve është shpëtuar falë këtij Fondacioni të drejtuar nga Naçi. Ai kujdeset që çdo rast të përcillet tek çdo shqiptar dhe më pas gjithçka të përfundojë me sukses.
Sylvinho
Sylvinho, trajneri i Kombëtares shqiptare, i cili arriti të riorganizojë klubin dhe futbollistët dhe falë kësaj sot jemi në Euro 2024. Përzgjedhja e futbollistëve si dhe fryma e grupit që ai krijoi janë për t’u vlerësuar. Një pjesë të madhe të meritës për suksesin e Kombëtares i takon atij.
Afrim Bunjaku
Polici i Kosovës, Afrim Bunjaku, i cili u vra tinzërisht nga terroristët serbë, të cilët ishin në përpjekje për të aneskuar veriun e Kosovës. Polici i Kosovës humbi jetën në përplasje me këta terroristë. Ai la pas tre fëmijë.
Marin Mema
Marin Mema, gazetari patriot, që jo vetëm po luan një rol të rëndësishëm në zbulimin e historisë së Shqipërisë dhe trojeve shqiptare, por i angazhuar edhe në kauza të tjera. Këtë vit ai realizoi edhe rindërtimin e një shtëpie, për një familje ne nevojë në Librazhd.
Shaqir Palushi
Shaqir Palushi, biznesmeni nga Kosova, pronar i Golden Eagle, i cili nëpërmjet Fondacionit Golden Eagle, ka ndihmuar dhjetra familje në nevojë. Ai ka vendosur që një pjesë të fitimit të tij, t;i përdorë për bamirësi.
Adnan Dibrani
Adnan Dibrani, shqiptar nga Mitrovica dhe politikan në Suedi. Ai u hodh në ujin e ftohtë të lumit Moraca në Podgoricë për të shpëtuar një foshnje që kishte rënë brenda. Pasi e nxorri nga uji, Adnani i bërë masazh kardiak foshnjës duke i shpëtuar jetën.
Altin Goxhaj
Altin Goxhaj, avokati guximtar, i cili këtë vit fitoi betejën në Gjykatë kundër axhendës LGBTQ+, që propozonin se mami dhe babi duhet të zëvëndësoheshin me prindi 1 dhe prindi 2. Gjithashtu, avokati, ishte ndër të vetmit që foli për bashkëpunimin midis qeverisë dhe opozitës, në lidhje me kullën pas Operas.
Mira Murati
Mira Murati ka pasur një karrierë mbresëlënëse në vitin 2023, përsa i përket përfshirjes së saj në Inteligjencën Artificiale. Ajo është pjesë e kompanisë Open AI dhe mbikëqyr ekipet që qëndrojnë pas ChatGPT. Për një kohë të shkurtër ajo ishte edhe në krye të kësaj kompanie.
Haram i vitit 2023
KLIKO PËR TË VOTUAR
Dan Hutra
Dan Hutra është autori i vrasjes së tre grave në zonën e Kamzës. Ai vrau dy të afërmet e ish-bashkëshortes së tij dhe motrën e një kundërshtari që kishte pasur në burg. Gjithashtu, ai plagosi edhe tre shtetase të tjera.
Erion Veliaj
Erion Veliaj, kryebashkiaku i Tiranës, përveç vjedhjeve të shumta që ai ka bërë, sulmoi mediat që e kundërshtojnë dhe i nxjerrin vjedhjet zbuluar. Ai është zgjedhur nga qytetarët si “Harami i Muajit Mars”, për sulmin që bëri ndaj JOQ ALBANIA, pasi nuk bie dakord me shkrimet kritike dhe denoncuese.
Odeta Dume
Odeta Dume, moderatorja e emisionit “Pa Gjurmë”, e cila për disa klikime më shumë vendosi që lajmin e vdekjes së një 22-vjeçareje, t’ia jepte nënës së saj në transmetim LIVE. Nëna e gjorë ishte në Francë, kur mësoi lajmin tragjik, skenar, që Odeta e kishte “gatuar” për shikueshmëri më të lartë.
Roland Xhaxho
Roland Xhaxho akuzohet si shkaktar i vdekjes së 3-vjeçarit, pas trajtimit të disa dhëmbëve. Familjarët thonë se kur e kishin djalin në gjendje kritike, mjeku dhe vajza e tij nuk hapnin telefonin. Kjo ngjarje u shoqërua me protesta edhe nga qytetarët.
Taulant Malaj
Taulant Malaj masakroi me thikë vajzën e tij, një shtetas italian dhe më pas gruan. Fatkeqësisht, vajza 16-vjeçare dhe shtetasi italian vdiqën në vend, ndërsa bashkëshortja e tij shpëtoi. Pasi kreu vrasjen, Taulant Malaj i filmoi viktimat dhe videon e shpërndau në Whatsapp.
Kiara Biba
Kiara Biba, anëtarja e LGBT-së që kërcënoi me jetë stafin e JOQ ALBANIA. Asaj nuk i pëlqyen aspak artikujt e JOQ ALBANIA dhe zgjodhi që të kërcënonte me jetë të gjithë gazetarët. Lidhur me këtë ngjarje u kërkua edhe reagim nga policia.
Naim Murseli
Naim Murseli, porositësi i vrasjes së Liridonës, gruas së tij. Ai organizoi vrasjen e bashkëshortes për arsye ende të paqarta dhe pagoi një bashkëfshatarin e tij për ta ekzekutuar. Ditën tjetër ai priti miqtë dhe pranonte ngushëllimet për Liridonën që ia kishte marrë vetë jetën.
Emin Cekani
Emin Cekani është taksisti manjak i kompanisë “Blue Taxi”. Ai ngacmoi seksualisht një turiste franceze, e cila u shokua dhe rastin e denoncoi në redaksinë e JOQ Albania. Pas publikimit nga JOQ, erdhi dhe reagimi i policisë.
Kompania ONE
Kompania ONE, është në listë për vjedhjen që po i bën shqiptarëve dhe shtetit. Pothuajse në gjithë vitin 2023, kompania ka thyer rekord me ankesa. Gjithashtu është kapur në flagrancë për mosdhënie faturash, si dhe mban peng klientët duke mos i prishur kontratën, pavarësisht afatit.
Milan Radojiçiç
Milan Radojiçiç, nënkryetari i Listës Serbe në Kosovë, që udhëhoqi sulmin terrorist në veriun e Kosovës. Ai u filmua brenda Manastirit të Banjskës. Radojiçiç është shkaktari kryesor i vrasjes së efektivit të policisë, Afrim Bunjaku.
