Nga shtatori i ardhshëm, së sistemin shëndetësor do të hyjë një lëndë e re mësimore Edukimi gjithëpërfshirës seksual. Lënda, e cila në realitet bëhet pjesë e arsimit fillor, futet në klasën e nëntë. Kjo risi provokoi një seri reagimesh në opinion edhe për shkak të paqartësive.
Dilemat dhe paqartësitë u sqaruan nga zyrtarët e Byrosë për Zhvillimin e Arsimit (BZHA), ku njoftuan se lënda e edukimit seksual do të jetë zgjedhore, pra me pjesëmarrje vullnetare të nxënësve bazuar në një anketë të parapraake dhe me pëlqimin e prindërve të tyre.
Në fakt, bëhet fjalë për pilot projekt që do të përfshijë katër shkolla, “Jan Amos Komenski” në Karposh, “Kuzman Shapkarev” në Kisella Voda, “Lirija” në Çair dhe “Bratstvo Migeni” në Tetovë.
“Do të bëhet vlerësimi i rezultateve dhe integrim përkatës të këtij edukimi në programet mësimore. Zgjedhja e shkollave është vendim i përbashkët i zbatuesve të programit pilot. U kujdes që shkollat të jenë – e para nga zona rurale, e dyta në zonën e qendrës së qytetit me mësim në gjuhën maqedonase, e treta nga zona e qendrës së qytetit në gjuhën shqipe dhe një ku ka gjuhë mësimore edhe maqedonisht edhe shqip. Në periudhën përgatitore për zbatimin e projektit pilot, është përgatitur një program mësimor për Edukim gjithëpërfshirës seksual për klasën e 9 -të dhe një Doracak për mësuesit” thonë nga BZhA.
Nga atje shpjegojnë se me qëllim që mësuesit (14 gjithsej) të japin lëndën, pra të realizojnë kurrikulën prej 36 orësh mësimore, u zhvilluan trajnime për të fituar njohuri dhe aftësi për të gjitha temat që lidhen me edukimin gjithëpërfshirës seksual, në përputhje me Rekomandimet e fundit të UNESCO-s për moshat 12 deri në 15 vjeç, përkatësisht gjinia, shëndeti seksual dhe riprodhues dhe HIV, seksualiteti, dhuna, aspektet qytetare dhe diskriminimi, trupi dhe pasqyra e trupit dhe lidhjet dhe marrëdhëniet.
Në procesin e prezantimit të edukimit seksual gjithëpërfshirës, përveç Byrosë, është përfshirë edhe organizata e shoqërisë civile HERA, si dhe organizatat ndërkombëtare – UNESCO, UNDP, OBSH dhe UNFPA.
Nga organizata e shoqërisë civile HERA thonë se futja e edukimit seksual në shkolla tregon se shteti është përgjegjës dhe i kujdesshëm ndaj të rinjve dhe përmes zgjidhjeve sistemike i edukon dhe mbron nga përvojat e këqija.
“Për fat të keq, shumë të rinj nuk kanë privilegjin të kenë dhe të jenë në familje që mund t’u përgjigjen të gjitha pyetjeve që i shqetësojnë, të kenë të njëjtën qasje në të dhëna si bashkëmoshatarët e tyre, të jetojnë në një mjedis që nuk i dënon dhe që i kupton. Vetëm përmes zgjidhjeve institucionale dhe qasjes së barabartë në informacion për të gjithë të rinjtë, mund të garantojmë trajtim të barabartë dhe të drejtë për të gjithë, pavarësisht nga statusi i tyre shoqëror, raca, etnia, etj. Çdo i ri meriton të njëjtin shans, ndërsa ndërsa rriten, duhet vetë të zgjedhin rrugën e tyre. Jam e sigurt që shteti i detyrohet një fillimi të barabartë dhe cilësor të gjithëve, kurse një gjë të tillë mund ta bëjë ekskluzivisht përmes arsimit”, thotë Meri Cvetkovska, koordinatore e projektit.
Siç pohon ajo, qëndrimet e mësuesve tregojnë se në shkollat fillore në vendin tonë ekziston disponueshmëri e përgjithshme pozitive dhe nevojë për futjen formale të edukimit seksual.
“Në pyetjen, Cili është kuptimi i dhënies së pëlqimit gjatë marrëdhënieve seksuale, veçanërisht e para, 89 përqind e mësuesve përgjigjen në mënyrë afirmative, kështu që nuk ka ndonjë ndryshim të rëndësishëm në qëndrimet midis prindërve dhe mësuesve, që do të thotë se të gjithë mendojnë se është e rëndësishme të mësohet. Ndërsa presim të shohim edukimin seksual në shkollat tona, çdo ditë që kalon është rrezik për të rinjtë. Vitin e kaluar, 24 vajza të mitura që mbetën shtatzënë u regjistruan në qendrën rinore HERA në Shuto Orizar. Të rinjtë gjejnë vazhdimisht zgjidhje alternative për t’u informuar, kurse në hapësirën kibernetike kjo shpesh nënkupton rrezik dhe dezinformim. HERA punon në mënyrë aktive në arsimin joformal dhe vazhdimisht po përpiqemi të ndihmojmë dhe edukojmë sa më shumë të rinj që të jetë e mundur, por fatkeqësisht nuk mund të ndihmojmë të gjithë, siç mund të bëjë shteti përmes mekanizmave të tij dhe institucioneve arsimore”, tha Cvetkovska.
