Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim apo BEZRH i ndau hua prej 55 milionë euro Maqedonisë për modernizimin dhe zgjerimin e sistemit për menaxhimin e mbeturinave. Mjetet dedikohen për rehabilitimin e deponive sanitare ekzistuese, si dhe për ndërtimin stacioneve të reja, infrastrukturës për grumbullimin dhe transportit e mbetjeve si dhe qendrës për riciklim thonë nga BERZH. Nga atje shtojnë se investimi do të mbështesë krijimin e tre sistemeve rajonale të integruara të menaxhimit të mbeturinave në përputhje me standardet e Bashkimit Evropian (BE) në pesë rajone duke ofruar shërbime për më shumë se një milionë njerëz.
Projekti nënkupton ndër të tjerash ngritjen e sistemeve rajonale për menaxhimin e mbetjeve të ngurta dhe ndërtimin e deponive në komunën e Gostivarit (Pollog), Novaci (rajoni i Pellagonisë dhe Jugperëndimor) dhe Vasilevë (rajoni Juglindor dhe i Vardarit).
Me fjalë të tjera, ka filluar zgjidhja e një problem të vjetër që me vite nuk ka gjetur rrugëdalje për ndërtimin e deponive rajonale. Aktualisht vështirë se ekziston vendbanim urban apo rural që nuk ka deponi të egra dhe të tjera me mbeturina ndërtimore,metale, plastikë, mbeturina komunale dhe të ngjashme. Gjithashtu pritet që deponitë rajonale të zgjidhin problemin edhe me seleksionimit dhe riciklimin e mbeturinave në vend,raporton koha.mkEdhe pse çdo vit ndërmerren edhe aksione të ndryshme nga autoritetet në nivel lokal dhe qendror për pastrimin e deponive të ndryshme të egra , ato së rish mbijnë si kërpudhat pas shiu. Menaxhimi me mbeturinat nuk është i lehtë për tu zgjidhur edhe për shkak se shtetit i mungojnë para, si dhe të dhëna të sakta për këtë çështje, ndërsa po pritej edhe drita jeshile për financimin nga jashtë të këtij problemi.
Aktualisht si deponi me standarde punon vetëm Drislla e Shkupit, edhe pse edhe për punën e saj ka mjaft kritika. Susan Goeransson, drejtore e BERZH-it për Infrastrukturën në Evropë, thekson: “Ne jemi të kënaqur që mbështesim modernizimin e sistemit të menaxhimit të mbetjeve në Maqedoninë e Veriut me investimin tonë të parë në këtë sektor. Modernizimi i sistemeve të menaxhimit të mbetjeve dhe rritja e normave të riciklimit janë çelësi për reduktimin e ndotjes, krijimin e mundësive në ekonominë rrethore dhe për ta afruar vendin më pranë standardeve mjedisore të BE-së”.
Ministri i Financave, Fatmir Besimi, pas nënshkrimit të marrëveshjes me BERZH, theksoi se ky investim ka rëndësi kyçe sa i përket ardhmërisë “më të gjelbër dhe të qëndrueshme” të Republikës së Maqedonisë së Veriut. Sipas tij, me këto marrëveshje Qeveria siguron hua prej 55 milionë euro me kushte të volitshme nga BERZH. Në mënyrë shtesë është siguruar grant prej 24.8 milionë euro nga BE, përafërsisht 9 milionë euro nga Sekretariati shtetëror zviceran për çështjet ekonomike dhe një milion euro nga Agjencia Suedeze për bashkëpunim për zhvillim.
“Investimi përveç që do të kontribuojë në uljen e ndotjes së ajrit, që është prioriteti kryesor i qytetarëve tanë, po ashtu do të jetë edhe shembull për nxitjen e zhvillimit të projekteve të reja në sferën e ekonomisë qarkore, si dhe për kontributin në zhvillimin rajonal”, shtoi ai. Pritet që mjetet të shfrytëzohen për krijimin e sistemeve rajonale të menaxhimit me mbetје sipas standardeve evropiane, të përfshihen: Rajoni juglindor, rajoni i Vardarit, rajoni i Pellagonisë, rajoni Jugperëndimor dhe rajoni i Pollogut. Ministri i Mjedisit, Naser Nuredini thotë se vendosja e sistemit rajonal për menaxhimin e mbetjeve do të thotë ndihmë të drejtpërdrejt për komunat nga të gjitha rajonet. “Qasja e re do të mundësojë implementimin e grumbullimit më të mirë, transportimin dhe deponimin e mbeturinave si dhe ndërtimin e deponive sanitare në përputhje me legjislacionin nacional dhe atij të BE-së për deponitë. Investimi përfshin edhe furnizimet me kontejnerë në komuna dhe blerjet e automjeteve për grumbullimin e mbetjeve komunale. Në mënyrë shtesë do të punojmë dhe do të zhvillojmë edhe shprehitë dhe nxitjen e vetëdijes së popullatës për seleksionimin e mbeturinave dhe përftimet që vijnë nga ai proces”, thotë Nuredini.
Sipas tij, bëhet fjalë për një proces afatgjatë për zbatimin e projektit rajonal për menaxhimin me mbetjet e ngurta sipas standardeve evropiane, proces që kërkon mjete të mëdha financiare, ndërsa në të njëjtën kohë duhet të jetë i disponueshëm për amvisëritë dhe personat juridik apo bizneset. Nga Ministria e Ambientit, thonë se me këtë projekt një herë e përgjithmonë do të zgjidhet problemi me zhvendosjen e mbeturinave. Por kujdesi institucional dhe investimet në një ambient më të pastër nuk do të ndalen këtu, por do të vazhdohet me investimet në stacionet filtruese të ujërave të zeza, që pas katër vitesh pritet të ndërtohen në Shkup, Tetovë dhe Manastir, ndërsa shteti ka marrë borxh prej 50 milionë euro me qëllim që të ndihmohen të gjitha komunat në vend të sigurojnë ujë për pije dhe kanalizim.
